در صنعت برای اتصال قطعات به یکدیگر از پیچ و مهره استفاده میکنند. در واقع این پیچ و مهرهها به قطعات نر و ماده تقسیم میشوند که رزوه داخل مهره توسط قلاویز کاری و رزوه روی پیچ توسط حدیده کاری بهوجود میآیند. در این محتوا قصد داریم که این دو فرایند صنعتی را بررسی کنیم. اگر شما نیز در این زمینه نیازمند راهنمایی هستید، همراه ما باشید.
آشنایی با قلاویز کاری و حدیده کاری
قلاویز کاری و حدیده کاری هر دو از فرآیندهای تراشکاری صنعتی هستند که کاربردهای فراوانی دارند. در واقع هدف نهایی هر دو این فرایندها برای ایجاد رزوه روی قطعات است که این قطعات به دو دسته تقسیم میشوند.
قطعاتی مانند پیچ که رزوه روی سطح بیرونی آنها ایجاد میشوند را قطعات نرینه میگویند. این قطعات را توسط فرایند حدیده کاری رزوهزنی میکنند. از طرفی به قطعاتی که رزوه داخل آنها ایجاد میشود مانند مهره را قطعات ماده میگویند که این قطعات با قلاویز کاری رزوهزنی میشوند. در ادامه به بررسی بیشتر این دو فرایند خواهیم پرداخت.
نگاهی به فرایند قلاویز کاری
قلاویز کاری توسط ابزار قلاویز و نیروی دورانی انجام میشود. در واقع ابتدا باید حفرهای داخل قطعه مدنظر ایجاد کنید. این حرفه میتواند توسط خودتان با متهای جداگانه ایجاد شود. حال باید با استفاده از ابزار قلاویز داخل حرفه را بتراشید تا به مرور زمان رزوه داخل حفره شکل گیرد. ابزار قلاویز باید داخل حفره دوران کند تا رزوه مدنظر ایجاد شود. بهعلاوه این دروان میتواند بهصورت دستی یا با استفاده از نیروی موتور باشد.
چگونگی انجام فرایند حدیده کاری
عملیات حدیده کاری نیز مانند قلاویز کاری با تراش قطعات انجام میشود. بهطور معمول این فرایند در صنعت روی قطعات میلهای صورت میگیرد. در طی عملیات حدیده کاری سطح میله با استفاده از ابزاری مخصوص تراشیده میشود که به این عملیات برادهبرداری میگویند.
در طی این عملیات سطح بیرونی میله کاملا توسط ابزار حدیده تراشیده شده و رزوهها شکل میگیرند. به این مرحله از حدیده کاری رزوه تراشی نیز میگویند. نیروی دورانی ابزار حدیده نیز میتواند از موتورهای ماشینی و همچنین از نیروی انسانی تامین شود.
تفاوتهای قلاویز کاری و حدیده کاری
حال که با فرایند کلی قلاویز کاری و حدیده کاری آشنا شدید، بهتر است کمی نیز به بررسی تفاوتهای آنها بپردازیم. کاملا واضح است که این دو فرایند برای یکدیگر حالت مکمل هستند، اما بااینحال تفاوتهایی نیز دارند. در ادامه بیشتر با این تفاوتها آشنا خواهید شد.
تفاوت در انجام دو فرایند بهصورت دستی
شاید برایتان جالب باشد بدانید که هم قلاویز کاری و هم حدیده کاری به دو صورت ماشینی و دستی انجام میشوند. این امر جزو معدود شباهتهای این دو فرایند است، اما در هر حالت با یکدیگر تفاوتهای بسیاری دارند. در حالت دستی قلاویز کاری سه مرحله دارد. در واقع شما با سه ابزار قلاویز مختلف در سه مرحله داخل حفره را میتراشید.
در هر مرحله از تراش در قلاویز کاری دستی رزوهها نمایانتر میشوند و در آخر شما بهراحتی میتوانید از قطعه مدنظر استفاده کنید. از طرفی فرایند دستی حدیده کاری در یک مرحله انجام میشود. در واقع این نوع حدیده کاری که به آن حدیده جغجغهای نیز میگویند، ابزاری شبیه به قلاویز دستی است.
شما ابتدا میله مدنظر را داخل حدیده دستی قرار میدهید و با نیروی دست شروع به دوران آن میکنید. این دوران باعث تراشیده شده سطح میله شده و در نهایت موجب ایجاد رزوه میشود. حدیده دستی بیشتر در کارهای سبک استفاده دارد. در واقع علت این امر برای قدرت کم آن است.
تفاوت کاربرد قلاویز کاری و حدیده کاری
اگر چه هر دو این فرایندها برا ایجاد رزوه هستند، اما کاربرد آنها کاملا با هم متفاوت است. همانطور که قبلتر نیز اشاره کردیم، قلاویز کاری برای قطعات ماده بیشتر کاربرد دارد. در واقع این فرایند برای ایجاد رزوه داخل حفره طراحی شده است و نمیتواند سطح مقطع قطعهای را رزوهزنی کند.
ازسوییدیگر حدیده کاری مخصوص رزوهزنی روی قطعات است. در حدیده کاری شما فقط میتوانید سطح بیرونی قطعات را رزوه بزنید. در نتیجه قلاویز کاری و حدیده کاری دو فرایند مکمل یکدیگر و کاملا برعکس هم هستند.
تفاوت قلاویز و حدیده
ابزارهای قلاویز کاری و حدیده کاری کاملا با یکدیگر متفاوت هستند. در قلاویز کاری شما با ابزار قلاویز کار میکنید. این ابزار مانند مته، میلهای صاف و فولادی است که در سر آن دندانههایی برای تراشیدن داخل حفره وجود دارد. همچنین روی این ابزار شیارهایی عمودی مشاهده خواهید کرد که برای خروج برادهها در هنگام عملیات قلاویز کاری طراحی شده است. این ابزار انواع مختلفی دارد و در شکلهای گوناگون تولید میشود.
آن روی سکه ابزار حدیده وجود دارد. حدیده ابزاری دایرهای شکل است که میتواند سطح قطعات را بتراشد. در واقع داخل این ابزار دایرهای شکل دندانههایی وجود دارد که برای همین منظور است. همچنین داخل ابزار حدیده میتوانید حفرههایی را مشاهده کنید که این حفرهها میتوانند تحمل فشار را برای ابزار بالا ببرند. همچنین برادهها میتوانند از طریق این حفرهها بهراحتی خارج شوند. این ابزار نیز در اندازههای مختلف ساخته میشود که کار تمامی آنها رزوهزنی روی سطح قطعات است. عکس زیر میتواند شما را در تشخیص تفاوت این دو ابزار کاملا راهنمایی کند.
تفاوت در عملکرد قطعات ساخته شده توسط این دو فرایند
با اینکه فرایندهای قلاویز کاری و حدیده کاری مکمل یکدیگر هستند، اما قطعات تولید شده توسط آنها در صنعت میتواند کاملا متفاوت باشند. در واقع صنعت رزوهزنی فقط در پیچ و مهرهها خلاصه نمیشود. این صنعت طیف گستردهای از کاربردها را دارد که به نسبت شرایط میتوانند با هم متفاوت باشند.
برای مثال میتوانیم خط تولید قطعهای از خودروسازی را مثال بزنیم که فقط نیازمند ایجاد رزوه درون قطعات است. در این صورت فقط از فرایند قلاویز کاری استفاده خواهد شد. برای مثال این قطعه میتوانید به دریچه خروجی روغن ماشین توجه کنید که توسط پیچی بسته خواهد شد. دریچه خروج روغن را توسط فرایند قلاویز کاری رزوه میزنند. پیچ دریچه خروجی روغن نیز که به کارتل معروف است را توسط حدیده کاری تولید میکنند. این دو فرایند قطعاتی را در قسمت مشخصی از ماشین تراش میدهند که کاربردهای مختلفی دارند، ولی مکمل یکدیگر هستند.
قلاویز کاری و حدیده کاری و تشابهات آنها
تا به اینجای محتوا سعی کردیم به توضیح تفاوتهای این دو فرایند بپردازیم. برای درک بهتر قلاویز کاری و حدیده کاری بد نیست مقداری هم از تشابهات این دو بگوییم. در واقع این دو فرایند بهعلت ارتباطی که در صنعت با یکدیگر دارند، از تشابهات فراوانی نیز برخوردار هستند. در ادامه بیشتر به این شباهتها خواهیم پرداخت.
هر دو این فرایندها برای ایجاد رزوه هستند
شاید رزوه را بتوان بهعنوان یکی از مهمترین ابزارهای اتصال در صنعت نام برد. قطعات نر و ماده میتوانند با وجود رزوه به یکدیگر متصل شوند و در صورت لزوم نیز میتوانیم آنها بهراحتی از یکدیگر جدا کنیم.
قلاویز کاری و حدیده کاری نیز هر دو برای ایجاد رزوه هستند. یکی از آنها برای قطعات نر و دیگری برای ماده کارایی دارد، ولی در نهایت هر دو آنها در راستای ایجاد اتصال قطعات کار میکنند. در نتیجه میتوان از این امر بهعنوان یکی از شباهتهای قلاویز کاری و حدیده کاری نام برد.
قلاویز کاری و حدیده کاری هر دو با نیروی دورانی کار میکنند
شاید برایتان جالب باشد بدانید که هر دوی این فرایندها با استفاده از نیروی دورانی یا چرخشی کار میکنند. در واقع شما باید ابزار قلاویز را داخل حفرهای از قطعه بچرخانید و ابزار حدیده را نیز روی سطح قطعه دوران دهید تا رزوه ایجاد شود.
این فرایندها در طی چرخشی که توسط نیروی دستی یا ماشینی ایجاد میشود، با استفاده از دندههای خود قطعه را میتراشند و رزوه ایجاد میکنند. در هر دور چرخش ابزار قلاویز یا حدیده مقداری از قطعه را میتراشد تا زمانی که شکل نهایی حاصل شود.
قلاویز و حدیده در سایزبندیهای مختلف موجود هستند
ابزار هر دو فرایند که به نام قلاویز و حدیده معروف هستند، در سایزبندیهای مختلف وجود دارند. در واقع طیف وسیعی از قلاویزها و حدیدهها در اشکال و سایزهای مختلف ساخته میشوند تا در زمان اجرا با مشکلی مواجه نشویم.
نکاتی برای استفاده بهتر از قلاویز و حدیده
قلاویز و حدیده جزو ابزارهای هستند که استفاده از آنها ساده بهنظر میرسد، اما در هنگام عمل میتواند مشکلاتی را بههمراه داشته باشند. برای جلوگیری از بهوجود آمدن این مشکلات در ادامه به نکاتی کاربردی اشاره خواهیم کرد:
- میزان نیروی وارده به ابزار را کنترل کنید. در واقع اعمال نیروی بیش از حد تحمل ابزار ممکن است باعث شکستن قطعه یا ابزار شود.
- برای ایجاد رزوه روی قطعات با درجه سختی بالا بهتر است از روغنهای روانکننده استفاده کنید.
- رزوهزنی روی آلومینیوم را با نفت انجام دهید.
- در هنگام رزوهزنی روی قطعات چدنی و برنجی به هیچ وجه از روغن استفاده نکنید.
- برای هر دور گردش ابزار مقداری آن را در جهت مخالف بچرخانید تا بردهها خارج شوند.
سخن پایانی
قلاویز کاری و حدیده کاری دو فرایند تراشکاری محسوب میشوند که هر دوی آنها برای رزوهزنی روی قطعات هستند. قلاویز کاری روی قطعات ماده و حدیده کاری روی قطعات نر رزوه ایجاد میکنند. این دو فرایند را در صنعت بهعنوان فرایندهای مکمل میشناسند.
توجه داشته باشید که هر دو این فرایندها با ابزارهای مخصوص به خود رزوه ایجاد میکنند. در این محتوا نیز به بررسی قلاویز کاری و حدیده کاری پرداختیم و به تفاوتها و شباهتهای آنها اشاره کردیم. امیدواریم که این مطالب برای شما نیز مفید بوده باشد.
برای دیدن و سفارش محصولات یورولوی روی لینکهای زیر کلیک کنید: